Istanbul 11 – 19 Mei 2023. Navolgend mijn reisverslag (in 2 delen)

Maar allereerst wil ik jullie er nog op attenderen dat voor de Servastrip in Zuid-Limburg die ik voor jullie op 9 September heb georganiseerd er nog enkele plaatsen in de bus vrij zijn.

Je kunt je er dus nog Last Minute voor aanmelden!

Mail dan naar norbert.kuhne@gmail.com, of naar ServasOnline@ServasNL.org

Onderstaand, in twee delen, een impressie van mijn verblijf in Istanbul tijdens de verkiezingen.

Nog nooit eerder was het zo moeilijk geweest om een host te vinden. Ik had er wel 40 aangeschreven, waarvan een 30-tal nooit gereageerd hebben, zelfs niet na een herinnering gestuurd te hebben. Via hun interne what’s app tam tam was mijn aanvraag echter door de Turkse Servasvoorzitster naar alle leden in Istanbul doorgestuurd en één host bood aan om op alle dagen dat ik geen host kon vinden bij haar te verblijven. Ik had daardoor mijn aanvankelijk plan om 2 weken Turkije al gereduceerd naar 9 dagen en ben uiteindelijk ook al die tijd bij deze zeer gastvrije host verbleven. Zij had zeer flexibele werktijden en hoefde slechts alleen continu online bereikbaar te zijn. Dat bood haar dus ook veel mogelijkheden om me daadwerkelijk te vergezellen en me heel veel te laten zien en uit te leggen.

Ik kan alleen nog maar eens benadrukken dat het belangrijk en wel zo fatsoenlijk is om elke Servas traveller aanvraag altijd meteen te beantwoorden.

Nadat ik met de Turkse Servas voorzitter en ServasOnline coördinator over deze magere respons gesproken had, bleek dat men zich hiervan en diverse andere problemen bewust is: vele Servas leden hebben de data in hun Servas profiel totaal niet bijgewerkt, of van geen enkele aanvullende informatie voorzien. Bovendien beheersen enkelen de Engelse taal totaal niet.

In het bijwerken van de profielen en updaten van hun ledenbestand staat Servas Turkije nog een enorme inhaalslag te wachten. Ook heeft vrijwel niemand zijn adres op de interactieve Servaskaart aangeduid, waardoor het niet zo eenvoudig is om te bepalen in welk deel van deze enorme stad zich hun huis bevindt. Bedenk dat hier 18 miljoen mensen (=alle Nederlanders) in één stad wonen.

Uit diverse gesprekken met diverse andere hosts (tijdens de picknick, waarover later meer…) werd duidelijk waarom de respons wellicht ook zo teleurstellend was geweest:

Op de komende Zondag zouden er landelijke verkiezingen zijn, hetgeen bij iedereen voor een nerveuze stemming en atmosfeer in de stad zorgde. (De grootste kanshebber tegen de zittende president Erdogan, was de zittende burgemeester van Istanbul) Meerdere Servassers hadden zich aangemeld als vrijwilliger op een stembureau tijdens deze verkiezingen.

Dan de financiële situatie van het land: Die is zeker niet rooskleurig; de inflatie is torenhoog. Zo wil bijv. de verhuurder van het appartement van mijn host de huur vertien(!)voudigen. Dat kan natuurlijk niet zomaar, Zij woont er reeds vele jaren en heeft nog een oud huurcontract. Zij zal echter binnenkort om privé redenen verhuizen en weet al dat een nieuwe huurder 12 maal zoveel huur zal moeten gaan betalen.

Verder speelt een rol dat er veel vluchtelingen (uit Syrië) in het land zijn, hetgeen ook voor de nodige spanningen zorgt.

En uiteraard de nasleep van de aardbeving in het begin van het jaar in het Zuidoosten van het land. Tijdens al die gesprekken ontmoette ik sommige Servassers die helaas geen Engels beheersten.

Velen lijden onder een toenemend gevoel van onveiligheid en constante controle. Iemand sprak zelfs uit dat het zo tijdens de allesomvattende aanwezigheid van de communistische partij in de voormalige DDR moet zijn geweest. In Nederland ben ik tevens taalcoach en geef daarbij o.a. les aan drie Turken die het land om politiek redenen hebben moeten ontvluchten. Ik ken hun verhalen en achtergronden en kan dit dus uit eerste hand bevestigen.

De culinaire paragraaf:

Heel veel dingen heb ik hier voor het eerst van m’n leven gegeten. Een ultieme gelegenheid kreeg ik in de schoot geworpen omdat op de tweede dag van m’n verblijf (op de zaterdag) een Servas picknick georganiseerd was, waarvoor iedereen iets van z’n eigen favoriete gerecht meenam. Ik had meerdere pakken stroopwafels meegenomen. Om op het Prinsesseneiland te komen, namen we een veerboot. Dat eiland ligt vlak voor de kust van het Aziatische deel van Istanbul. Op het eiland zelf zijn geen auto’s toegestaan en het is een veelgebruikte bestemming voor een uitstapje. Je vindt er ook netjes ingerichte picknicklocaties met tafels en banken. Er waren in totaal zo’n 25-30 Servassers gekomen en ook een Servas reizigster uit Ierland was aanwezig. Mooie gelegenheid om met velen kennis te maken. Eentje nodigde me voor later in de week uit om ‘s avonds bij haar thuis te komen eten.

En iedereen had z’n uiterste best gedaan om heerlijke gerechten te bereiden en ze uiterst kleurrijk te presenteren. Een heel geslaagde Turkse versie van een Amerikaans potluck diner.

Ik zag dat ze hier lekkere hele grote bramen verkochten. Had ik wel zin in.

Echter smaakten ze heel anders. Bleek het Moerbei te zijn.

Onrijpe groene amandel. Ook zoiets onbekends. Een stapel groene bessen/ vruchten lag buiten bij de groenteboer op een hoop uitgestald. Wa’s da? Ik kreeg er eentje om te proberen. Je kunt hem helemaal opeten en het smaakt nogal bitter. Was niet zo’n succes. Je kunt het ook met zout eten, waardoor de bittere smaal enigszins gemaskeerd wordt, maar dat heb ik maar gelaten. Krijg je alleen maar extra dorst van.

Voor het eerst Tarbot uit de Zwarte zee gegeten. Dat is nog een hele opgave om daar alle vlees vanaf te krijgen. De rug van die vis is namelijk helemaal bezaaid met keiharde stekels. De beste manier om alle vlees ervan af te krijgen, is om het hele stuk in de mond te nemen en het vlees ervan af te sabbelen. Alle graten, botten en stekels deponeer je dan terug op je bord. Het resultaat is dan een zeer smakelijke vis en een ravage aan restanten.

Artisjokhart. Lijkt qua uiterlijk een beetje op een hele grote kop van een champignon. Lekker gevuld met gebakken ui.

Dan hadden ze een soort kleine groene Granny Smith appeltjes ter grootte van een forse cherrytomaat. Bleek een onrijpe pruim te zijn. Is wel eetbaar, maar in het midden zit een verhoudingsgewijs grote pit. Heb je dus niet zoveel aan.

Lokum en baklava. Heel zoet, maar wel heel lekker. Moet je beslist proberen.

Rapap salgam. Een sap van rode wortels en rapen. Ziet er uit als rode wijn, of rode druivensap, maar dat is maar schijn. Het smaakt als het zuur van ingelegde augurken in combinatie met bitter. Heel heel VIES dus!

Posteleinsalade. Hadden ze voor me gemaakt. Ik kende het niet en heb de Nederlandse vertaling van dat gerecht achteraf maar opgezocht.

Çiğ köfte. Tsja. Wat moet ik hierover zeggen? Er waren vrienden op bezoek geweest en we hadden samen overheerlijk zelf gemarineerd kip- en lamsvlees gebarbecued. Supergezellig. En na afloop nodigden ze mij en de host uit om een paar dagen later bij hun thuis te komen eten. En dan zou de echtgenoot het heel bijzondere, alleen voor heel speciale gelegenheden en enorm vermoeiend om te maken, Çiğ köfte voor me bereiden. Wow, zei zijn echtgenote. Dat was een hele eer, want dat deed hij anders maar eens in de twee jaar.

Mijn host vertelde me dat Çiğ köfte een heel traditioneel Turks gerecht is, dat uit rauw lamsvlees bestaat, dat niet gekookt, gebakken, of gebraden wordt, maar dat puur door het continu manueel te kneden mals en eetbaar wordt. Het was dus in feite rauw vlees! Een kennis van me was kort geleden aan de gevolgen van een salmonella infectie overleden. Dus, no way, dat ik rauw vlees zou gaan eten, hoe speciaal dat ook was. Ik vertelde het dilemma aan mijn host. Ze had er helemaal begrip voor en ze heeft het aan de kennissen uitgelegd. Die waren gelukkig niet kwaad, of teleurgesteld. Het diner dat ze voor ons 3 dagen later hadden bereid was bijzonder smakelijk en het was ook heel gezellig. Verhelderend was ook om te merken hoe Turkse vrouwen door het gebruik van specerijen en verse kruiden net dat tikje extra aan een gerecht weten te geven waardoor het heel bijzonder wordt.

Raki. De traditionele Turkse alcoholische drank, gebaseerd op anijs. Ja, lekker om bij het eten te drinken, of erna als aperitief. Wel verdund en met ijsklontjes drinken.

Zwerfkatten en -honden.

Zoals in elke grote stad heb je dat probleem ook in Istanbul. Echter met één groot verschil dat me voorheen nog nergens opgevallen was. Door de hele stad vind je hokjes/ hutjes, waarin deze dieren een onderkomen vinden. Deze worden door de buurtbewoners verzorgd en er wordt ook voer voor hun uitgestrooid. Als tegenprestatie schijnt Istanbul nauwelijks last van ratten en muizen te hebben.

Politiek.

Een heet hangijzer natuurlijk. Uiteraard heb ik daar met velen over gesproken, maar ook met hun afgesproken dat ik me m.b.t. de publicatie over dat onderwerp op de vlakte zal houden. Het land is zonder meer verdeeld en daarbij is er ook nog eens een verschil tussen seculiere mensen en (oer) conservatieve en de liberalere Turken. Ik was ook in de stad op verkiezingszondag en mijn host werkte die dag als vrijwilliger op een stemkantoor. De sfeer in de stad was gewoon zoals alle dagen. ‘s Avonds na het sluiten van de stembussen zat menigeen aan de buis gekluisterd om het verloop te volgen.

Toch nog een opmerking van een Turkse inwoner die van mening was dat de verkiezingsoverwinning gestolen was. Waarom? In het aardbevingsgebied heeft de president alle districten gewonnen. Echter: de mensen aldaar voelen zich in de steek gelaten. Dan is het toch vreemd dat ze op degene gaan stemmen die hun in de steek heeft gelaten? Er gaan geruchten dat sommige kiezers zelfs meerdere keren een stem zijn gaan afgeven door de paspoorten van gestorven mensen te gebruiken. Ook hebben veel gevluchte Syriërs een Turks paspoort gekregen. En op wie stem je dan uit dankbaarheid?

Wordt vervolgd.

Adieë tsezame.

Norbert Kühne